Dự án Tezos(XTZ) được bắt đầu nhen nhóm vào năm 2014, tức là 5 năm sau khi Bitcoin được ra mắt. Dự án phát triển bởi hai vợ chồng Arthur (CTO) và Kathleen (CEO) Breitman. Cặp vợ chồng này đã sáng lập một công ty khởi nghiệp có tên Dynamic Ledger Solutions (DLS) với mục đích triển khai XTZ, nó đã trải qua một vài năm đầy biến động sau khi bắt đầu ra mắt.
Tezos (XTZ) là gì?
Tezos là Blockchain nền tảng với các tính năng chính tương tự như Ethereum.
Ngoài ra, Tezos còn có các tính năng nổi bật khác như: Onchain Governance, Self-Amendment (tự sửa đổi). Mục tiêu của dự án mà dự án muốn hướng tới đó là trở thành nền tảng hợp đồng thông minh duy nhất mà người dùng cần đến sau này.
Điểm nổi bật của Tezos
Tự sửa đổi và Quản trị On-chain
Ví dụ: A muốn hạ số lượng XTZ cần khóa từ 10,000 XTZ xuống 8,000 XTZ để có thể bắt đầu Staking và nhận Reward từ việc xác nhận khối (block).
Dự án ABC cần có Hardfork để có thể thực hiện cải tiến này. Trong trường hợp tất cả cộng đồng đều nhất trí ủng hộ việc này, họ chỉ cần cập nhập bản Update bản vá mới là cả cộng đồng sẽ chuyển qua một nhánh mới.
Nếu xảy ra việc ý kiến không đồng nhất, nhóm người không đồng ý khi việc giảm Token cần khóa từ 10,000 xuống 8,000 họ sẽ không cập nhập bản vá và tiếp tục chạy trên nhánh cũ. Thế là cộng đồng của Project ABC bị chia tách ra.
Trường hợp tương tự là Hardfork của Ethereum và Ethereum Classic.
Ở dự án Tezos, A tạo đề xuất Athena. Với một ít sửa đổi ở cấp độ giao thức và A yêu cầu một số XTZ cho việc A bỏ công sức ra Code cho Tezos. Số XTZ này sẽ là sự đảm bảo cho các Developers có động lực để đóng góp cho hệ sinh thái.
Ở giai đoạn đoạn này, các Owner XTZ được phép dùng XTZ của mình để vote. Nếu quá trình này kết thúc bằng việc đề xuất Athena đạt được vote ủng hộ cao thì đề xuất Athena sẽ chuyển qua giai đoạn thử nghiệm.
Chuỗi thử nghiệm sẽ tiến hành chạy thử đề xuất này và cộng đồng dựa vào đó để góp ý cải thiện nó. Nếu Athena được hoàn thiện nó sẽ được update thành mạng chính mà không cần phải thực hiện Hardfork.
Thuật toán Liquid Proof of Stake (LPoS)
Về cơ bản, anh em có thể hiểu LPoS là một biến thể của DPoS nhưng điểm khác biệt quan trộng mà anh em cần chú ý đó là: Anh em có thể trao quyền Vote của mình cho người mà anh em tin tưởng.
Vì vậy, nếu muốn trở thành người có quyền lực trong mạng lưới, anh em không cần phải phải bỏ ra số tiền lên đến vài chục triệu đô la để mua XTZ mà chỉ cần giành được sự tin tưởng của cộng đồng Tezos.
XTZ Key Metrics
- Token Name: Tiz.
- Ticker: XTZ.
- Blockchain: Tezoschain.
- Token Standard: Updating…
- Contract: Updating…
- Token Type: Utility, Governance.
- Total Supply: Không giới hạn.
Circulating Supply: 861,090,080 XTZ.
Roadmap & Updates
Tezos không có một Roadmap “Official” nào cả, nếu có cũng chỉ là của cá nhân hay một nhóm Dev nào đó đề ra lộ trình cam kết cho những việc mà họ định phát triển trên nền tảng Tezos.
Tezos là một nền tảng phi tập trung nên bất cứ cá nhân hay nhóm Dev nào đó cũng có thể triển khai ý tưởng của mình trên nó. Còn việc có được áp dụng hay không còn tùy thuộc vào sự quyết định của cộng đồng (Vote).
Tổng quan ở đây sẽ có một số tính năng đang được các nhóm cộng đồng Build trên Tezos:
- Cơ chế đồng thuận: Tendermint, Avalanche.
- Bảo mật: zk-SNARKs.
- Khả năng mở rộng: Sharding.
- Layer 2 và một số ngôn ngữ hợp đồng thông minh mới.
Dưới đây là một số đề xuất đã thông qua của Tezos:
- Athens (5/2019): Tăng giới hạn Gas Limit và giảm giá trị 1 Roll xuống từ 10,000 XTZ xuống 8,000 XTZ.
- Babylon (10/2019): Phiên bản mạnh mẽ hơn của thuật toán đồng thuận blockchain (Emmy +) đã được ra mắt; phát triển Smart Contract đơn giản hóa; tinh chỉnh quy trình Delegate hoàn thiện hơn.
- Carthage (3/2020): Tăng gas limit trên mỗi Block và mỗi lần vận hành; cải thiện công thức được sử dụng để tính toán Baking và xác nhận phần thưởng.
- Delphi (9/2020): Cải thiện gas fee. Giảm chi phí lưu trữ theo hệ số 4 để phản ánh những cải tiến trong lớp lưu trữ bên dưới.
- Edo (2/2021): Thêm Sapling và BLS12-381 để kích hoạt Smart Contract bảo vệ quyền riêng tư và ticket cho Native Permissons. Cập nhật quy trình sửa đổi bằng cách giảm độ dài khoảng thời gian xuống còn 5 Cycles và thêm Adoption Period lần thứ 5.
- Florence (5/2021): Size của Operation và Smart Contract được tăng lên gấp đôi. Tối ưu hóa gas cũng như tốc độ được tăng lên hệ số 10. Smart Contract được phát triển một cách trực quan hơn bằng việc áp dụng thứ tự thực hiện theo chiều sâu. Hủy kích hoạt Test Chain trong Economic Protocol, từ đó quy trình sửa đổi được tổ chức hợp lý hơn.
- Granada (8/2021): Ra mắt Liquidity Baking, tạo ra được một lượng nhỏ tez mỗi Block và gửi vô Market Making Smart Contract. Điều này đã khuyến khích được lượng lớn thanh khoản phi tập trung giữa tez và tzBTC. Bao gồm cả những cải tiến dẫn đến mức gas fee giảm 3-6 lần.
Đầu tư vào các sản phẩm tài chính tiềm ẩn rất nhiều rủi ro mà có thể được cho không phù hợp với một số nhà đầu tư. Vì vậy hãy cân nhắc kỹ lưỡng và làm chủ bản thân trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào cấu thành từ những nội dung tham khảo tại Việt Coin.
